- Konu Yazar
- #1
Hayatımızın vazgeçilmezi hâline gelen sosyal medya platformlarının bir gün aniden kapatıldığını düşünün. Nepal'deki milyonlarca insan, geçtiğimiz günlerde tam olarak böyle bir sabaha uyandı. Başbakan K.P. Sharma Oli liderliğindeki hükûmet, aralarında Facebook, YouTube, X ve WhatsApp'ın da bulunduğu tam 26 popüler platforma erişimi engelledi. Hükûmete göre bu karar, "dijital kanunsuzluğa" karşı atılmış bir adımdı. Ancak bu hamle, kimsenin öngöremediği bir toplumsal patlamayı tetikledi.
Görünüşte bir dijital düzenleme olan bu yasak, aslında bardağı taşıran son damlaydı. Ülkedeki Z kuşağı, yasağı sadece bir sansür olarak değil, aynı zamanda yıllardır biriken yolsuzlukların, siyasi kayırmacılığın ve ekonomik adaletsizliğin üstünü örtme çabası olarak gördü. Başkent Katmandu sokaklarında "internetime dokunma" sloganlarıyla başlayan barışçıl eylemler, saatler içinde ülkeyi siyasi bir kaosa sürükleyen ve bir hükûmetin sonunu getiren kanlı bir isyana dönüştü.
Peki Z kuşağını, sonu ölüme ve hükûmet devirmeye varacak kadar sokağa döken şey sadece internetin kesilmesi miydi? Tahmin edebileceğiniz üzere hayır. Protestoculara göre sosyal medya yasağı, zaten dolu olan bardağı taşıran son damlaydı. Asıl mesele, ülkede artık sıradan hâle gelmiş olan yolsuzluk, kayırmacılık, ekonomik sorunlar ve gençler arasında rekor seviyeye ulaşan işsizlikti. Yasağın zamanlaması ise bu şüpheleri doğrular nitelikteydi.
Yasaktan hemen önceki günlerde, o dönem erişilebilir olan TikTok ve Reddit gibi platformlarda "#NepoBabies" (Nepotizm Bebekleri) ve "#NepoKid" etiketleriyle bir akım patlama yapmıştı. Bu akımda üst düzey siyasilerin ve bürokratların çocuklarının akıl almaz lüks yaşamları ifşa ediliyordu. Marka kıyafetler, pahalı arabalar, yurt dışı tatillerinden paylaşılan gösterişli fotoğraflar, sıradan bir Nepal vatandaşının günlük hayatta verdiği yaşam mücadelesiyle yan yana konulunca, halkta büyük bir öfke patlamasına neden oldu. Sıradan Nepal vatandaşlarına göre hükûmet, 26 popüler sosyal medya platformunu yasaklayarak aslında vatandaşı susturmaya çalışıyordu.
Nepal hükûmeti, ülkenin ana iletişim damarlarını keserek halk hareketini daha başlamadan bitireceğini düşünmüştü. Ancak karşılarında internetin içine doğmuş, dijital okuryazarlığı son derece yüksek bir Z kuşağı vardı. Hâl böyle olunca platformların kapatılması, çok da bir işe yaramadı. Çünkü gençler, ne yapmaları gerektiğini zaten biliyorlardı.
Gençlerin ilk ve en etkili silahı, tahmin edebileceğiniz üzere VPN servisleri oldu. Dijital dünyanın içinden gelen gençler, VPN uygulamalarıyla yasağı kolayca aştı. Yasaklanan Facebook, WhatsApp ve X gibi platformlara VPN üzerinden erişerek hem kendi aralarındaki iletişimi canlı tuttular hem de Nepal'de yaşananları anbean dünyaya duyurmaya devam ettiler. Hükûmet sosyal medyayı yasaklamış olsa da bu yasak, saatler içerisinde delinmişti.
İkinci ve en stratejik hamle ise yasaklanmayan platformların birer direniş üssüne dönüştürülmesiydi. Hükûmet, ülkede yasal olarak kaydı bulunan TikTok ve Viber gibi uygulamaları açık bırakarak büyük bir hata yapmıştı. Özellikle TikTok, kısa sürede isyanın ana karargâhı haline geldi. Protesto çağrıları, toplanma yerleri, güvenlik uyarıları ve hükûmeti eleştiren o meşhur #NepoBabies videoları buradan yayılmaya devam etti.
Protestolar, ilk gününde daha çok barışçıl tarzdaydı. Ellerine Nepal bayrağı alan gençler, yürüyüşler yapıyor ve sloganlar atıyorlardı. Ancak bu barışçıl durum, 8 Eylül'de bozuldu. Başkentteki yürüyüş yönünün parlamento binasına yönelmesi, ortalığı tamamen karıştırdı. İlk aşamada tazyikli su ve göz yaşartıcı gaz kullanan Nepal polisi, ortalığın tamamen karışması üzerine silahına davrandı. Açıklanan resmî rakamlara göre en az 19 sivil hayatını kaybetti. 300'den fazla kişinin yaralandığı olaylar kapsamında Birleşmiş Milletler ile Uluslararası Af Örgütü, Nepal hükûmetine çağrıda bulunarak soruşturma başlatılmasını talep etti. Bu arada; biz bu makaleyi oluştururken Nepal'deki olaylar durulmuş değil. Hatta daha çok kısa bir süre önce parlamento binasının ateşe verildiği bildirildi. Ayrıca ülkedeki siyasi isimlerin konutlarına da saldırılar yapılmış durumda.
Nepal parlamento binasının son hâli:
Nepal'de 19 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan polis müdahalesi, doğrudan Nepal İçişleri Bakanı Ramesh Lekhak'ı vurdu. Dün akşam "ahlâki gerekçelerle" istifa ettiğini duyuran Bakan Lekhak, bir domino etkisi yarattı. Önce Tarım Bakanı, ardından da Su Temini Bakanı istifa etti. Ülke geneline yayılan kaos, son aşamada da Başbakan K.P. Sharma Oli'nin istifasına yol açtı. Böylelikle Z kuşağının dijitalde başlattığı bir akım, sokak direnişiyle birleşerek hükûmeti devirmiş oldu.
Bu arada; Nepal hükûmeti, yaşadığı baskı sonrasında sosyal medya yasağını geri kaldırdığını da açıkladı. Ancak bu kararın artık herhangi bir geçerliliği de kalmadı diyebiliriz. Peki bundan sonra ne olacak? Nepalli gençler, ne zaman evlerine dönecekler? İşte bu sorunun cevabını şimdilik kimse bilmiyor...
Görünüşte bir dijital düzenleme olan bu yasak, aslında bardağı taşıran son damlaydı. Ülkedeki Z kuşağı, yasağı sadece bir sansür olarak değil, aynı zamanda yıllardır biriken yolsuzlukların, siyasi kayırmacılığın ve ekonomik adaletsizliğin üstünü örtme çabası olarak gördü. Başkent Katmandu sokaklarında "internetime dokunma" sloganlarıyla başlayan barışçıl eylemler, saatler içinde ülkeyi siyasi bir kaosa sürükleyen ve bir hükûmetin sonunu getiren kanlı bir isyana dönüştü.
Asıl bomba perde arkasında: Hükûmete sosyal medyayı yasaklatan #NepoBabies akımı neydi?
Peki Z kuşağını, sonu ölüme ve hükûmet devirmeye varacak kadar sokağa döken şey sadece internetin kesilmesi miydi? Tahmin edebileceğiniz üzere hayır. Protestoculara göre sosyal medya yasağı, zaten dolu olan bardağı taşıran son damlaydı. Asıl mesele, ülkede artık sıradan hâle gelmiş olan yolsuzluk, kayırmacılık, ekonomik sorunlar ve gençler arasında rekor seviyeye ulaşan işsizlikti. Yasağın zamanlaması ise bu şüpheleri doğrular nitelikteydi.
Yasaktan hemen önceki günlerde, o dönem erişilebilir olan TikTok ve Reddit gibi platformlarda "#NepoBabies" (Nepotizm Bebekleri) ve "#NepoKid" etiketleriyle bir akım patlama yapmıştı. Bu akımda üst düzey siyasilerin ve bürokratların çocuklarının akıl almaz lüks yaşamları ifşa ediliyordu. Marka kıyafetler, pahalı arabalar, yurt dışı tatillerinden paylaşılan gösterişli fotoğraflar, sıradan bir Nepal vatandaşının günlük hayatta verdiği yaşam mücadelesiyle yan yana konulunca, halkta büyük bir öfke patlamasına neden oldu. Sıradan Nepal vatandaşlarına göre hükûmet, 26 popüler sosyal medya platformunu yasaklayarak aslında vatandaşı susturmaya çalışıyordu.
Z kuşağı meydan okudu: VPN ve TikTok ile gelen dijital direniş!
Nepal hükûmeti, ülkenin ana iletişim damarlarını keserek halk hareketini daha başlamadan bitireceğini düşünmüştü. Ancak karşılarında internetin içine doğmuş, dijital okuryazarlığı son derece yüksek bir Z kuşağı vardı. Hâl böyle olunca platformların kapatılması, çok da bir işe yaramadı. Çünkü gençler, ne yapmaları gerektiğini zaten biliyorlardı.
Gençlerin ilk ve en etkili silahı, tahmin edebileceğiniz üzere VPN servisleri oldu. Dijital dünyanın içinden gelen gençler, VPN uygulamalarıyla yasağı kolayca aştı. Yasaklanan Facebook, WhatsApp ve X gibi platformlara VPN üzerinden erişerek hem kendi aralarındaki iletişimi canlı tuttular hem de Nepal'de yaşananları anbean dünyaya duyurmaya devam ettiler. Hükûmet sosyal medyayı yasaklamış olsa da bu yasak, saatler içerisinde delinmişti.
İkinci ve en stratejik hamle ise yasaklanmayan platformların birer direniş üssüne dönüştürülmesiydi. Hükûmet, ülkede yasal olarak kaydı bulunan TikTok ve Viber gibi uygulamaları açık bırakarak büyük bir hata yapmıştı. Özellikle TikTok, kısa sürede isyanın ana karargâhı haline geldi. Protesto çağrıları, toplanma yerleri, güvenlik uyarıları ve hükûmeti eleştiren o meşhur #NepoBabies videoları buradan yayılmaya devam etti.
Protestolarda neler yaşandı? Sokaklar nasıl kan gölüne döndü?
Protestolar, ilk gününde daha çok barışçıl tarzdaydı. Ellerine Nepal bayrağı alan gençler, yürüyüşler yapıyor ve sloganlar atıyorlardı. Ancak bu barışçıl durum, 8 Eylül'de bozuldu. Başkentteki yürüyüş yönünün parlamento binasına yönelmesi, ortalığı tamamen karıştırdı. İlk aşamada tazyikli su ve göz yaşartıcı gaz kullanan Nepal polisi, ortalığın tamamen karışması üzerine silahına davrandı. Açıklanan resmî rakamlara göre en az 19 sivil hayatını kaybetti. 300'den fazla kişinin yaralandığı olaylar kapsamında Birleşmiş Milletler ile Uluslararası Af Örgütü, Nepal hükûmetine çağrıda bulunarak soruşturma başlatılmasını talep etti. Bu arada; biz bu makaleyi oluştururken Nepal'deki olaylar durulmuş değil. Hatta daha çok kısa bir süre önce parlamento binasının ateşe verildiği bildirildi. Ayrıca ülkedeki siyasi isimlerin konutlarına da saldırılar yapılmış durumda.
Nepal parlamento binasının son hâli:
Peki hükûmet nasıl düştü?
Nepal'de 19 kişinin hayatını kaybetmesine yol açan polis müdahalesi, doğrudan Nepal İçişleri Bakanı Ramesh Lekhak'ı vurdu. Dün akşam "ahlâki gerekçelerle" istifa ettiğini duyuran Bakan Lekhak, bir domino etkisi yarattı. Önce Tarım Bakanı, ardından da Su Temini Bakanı istifa etti. Ülke geneline yayılan kaos, son aşamada da Başbakan K.P. Sharma Oli'nin istifasına yol açtı. Böylelikle Z kuşağının dijitalde başlattığı bir akım, sokak direnişiyle birleşerek hükûmeti devirmiş oldu.
Bu arada; Nepal hükûmeti, yaşadığı baskı sonrasında sosyal medya yasağını geri kaldırdığını da açıkladı. Ancak bu kararın artık herhangi bir geçerliliği de kalmadı diyebiliriz. Peki bundan sonra ne olacak? Nepalli gençler, ne zaman evlerine dönecekler? İşte bu sorunun cevabını şimdilik kimse bilmiyor...
Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için
Giriş yap veya üye ol.